Dobranie formy zatrudnienia to jedna z ważnych decyzji wpływających na nasze finanse osobiste i przyszłość zawodową. Kwestia umowy o pracę versus umowa zlecenie budzi wiele kontrowersji i wymaga dokładnej analizy wszystkich kwestii. Porównując te dwie formy zatrudnienia, należy wziąć pod uwagę wysokość wynagrodzenia netto, a także długofalowe konsekwencje finansowe i prawne.
System naliczania składek i podatków różni się mocno między tymi formami zatrudnienia, co bezpośrednio przekłada się na faktyczne zarobki.
Musimy wiedzieć, że umowa zlecenie – choć często oferuje wyższe wynagrodzenie „na rękę” – może nieść ze sobą pewne ryzyka i ograniczenia w kontekście zabezpieczenia społecznego.
Różnice w oskładkowaniu i prawach pracowniczych
Na umowie o pracę pracodawca odprowadza wszystkie składki: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Pracownik etatowy ma zagwarantowane świadczenia urlopowe, chorobowe oraz pełną ochronę kodeksu pracy. Zleceniobiorca jednak może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, co wiąże się z dodatkowymi kosztami. Czy musimy decydować się na pozornie wyższe wynagrodzenie kosztem bezpieczeństwa socjalnego? To pytanie wymaga indywidualnej analizy sytuacji życiowej i zawodowej.
- Składki emerytalne i rentowe (obowiązkowe na etacie)
- Ubezpieczenie zdrowotne (różne zasady naliczania)
- Świadczenia urlopowe i chorobowe
- Ochrona prawna stosunku pracy
Aspekty finansowe i podatkowe
Przy umowie zlecenie mamy do czynienia z większą elastycznością w kwestii rozliczeń i możliwością stosowania kosztów uzyskania przychodu na poziomie 20% (w przeciwieństwie do standardowych kosztów na etacie). Optymalizacja podatkowa na umowie zlecenie może prowadzić do sporych oszczędności w skali roku. Jednakże należy mieć na uwadze, że brak stabilności zatrudnienia i przewidywalności dochodów (charakterystyczny dla umów cywilnoprawnych) może utrudniać planowanie długoterminowe – np. zaciągnięcie kredytu hipotecznego czy budowanie zdolności kredytowej. Kwestia rozliczania nadgodzin, premii i dodatków także prezentuje się odmiennie w obu formach zatrudnienia. Na etacie mamy jasno określone zasady wynagradzania pracy w godzinach nadliczbowych (plus 50% lub 100%), w czasie gdy przy umowie zlecenie wszystko zależy od własnych ustaleń ze zleceniodawcą. „Stabilność zatrudnienia i przewidywalność wynagrodzenia to podstawowe argumenty przemawiające za etatem” – to często powtarzająca się opinia ekspertów rynku pracy.
Umowa zlecenie – składki i zarobki bez tajemnic! Sprawdź co się zmieniło
Wynagrodzenie na umowie zlecenie podlega oskładkowaniu na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jednak zasady są bardziej elastyczne niż przy umowie o pracę. Podstawowa stawka godzinowa wynosi 27,70 zł brutto, co stanowi minimalną kwotę, jaką zleceniodawca musi zapłacić zleceniobiorcy. Od stycznia roku składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą: emerytalne 19,52%, rentowe 8%, chorobowe 2,45% (dobrowolne) oraz wypadkowe 1,67%. Do tego dochodzi obowiązkowa składka zdrowotna w wysokości 9%. Jeśli zleceniobiorca ma inne tytuły do ubezpieczeń (np.
umowę o pracę z pensją co najmniej minimalną), może być zwolniony z części składek na umowie zlecenie. Dla studentów do 26. roku życia sytuacja jest jeszcze korzystniejsza – nie odprowadzają oni podatku dochodowego, a składki na ubezpieczenia społeczne są dobrowolne. Musimy wiedzieć, że umowa zlecenie nie gwarantuje takich samych praw pracowniczych jak umowa o pracę – nie przysługuje urlop wypoczynkowy, a okres wypowiedzenia zależy od zapisów w umowie. Należy spojrzeć, że od roku zmieniły się zasady naliczania składki zdrowotnej dla osób pracujących na kilku umowach zlecenie. Jeśli łączny przychód przekracza minimalną pensję krajową, składka zdrowotna musi być odprowadzana od każdej umowy.
Ile zarobisz netto a ile zapłaci Twój pracodawca brutto – szokujące wyliczenia…
Koszty pracodawcy przy zatrudnianiu pracowników różnią się mocno zależnie rodzaju umowy. Najbardziej kosztowną formą dla pracodawcy jest umowa o pracę, gdzie oprócz wynagrodzenia brutto musi on odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz inne świadczenia. Przy pensji 5000 zł brutto, całkowity koszt pracodawcy wynosi około 6025 zł, w czasie gdy pracownik otrzyma na rękę około 3600 zł.
- Składka emerytalna (19,52%)
- Składka rentowa (8%)
- Składka wypadkowa (od 0,67% do 3,33%)
- Fundusz Pracy (2,45%)
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,10%)
- Składka zdrowotna (9%)
- PPK (1,5% podstawy wymiaru składek)
Dla umowy zlecenia koszty pracodawcy są niższe, ponieważ nie wszystkie składki są obowiązkowe. Przykładowo, przy kwocie 5000 zł brutto koszt pracodawcy wynosi około 5400 zł, a zleceniobiorca otrzyma około 3800 zł netto.
Optymalizacja kosztów zatrudnienia poprzez benefity pozapłacowe
Pracodawcy dość często decydują się na wprowadzanie alternatywnych form wynagradzania pracowników, które umożliwiają optymalizację kosztów zatrudnienia. Świadczenia takie jak prywatna opieka medyczna, karty sportowe czy ubezpieczenia grupowe są lepsze podatkowo także dla pracodawcy, oraz pracownika. System kafeteryjny, pozwalający pracownikom na dobór preferowanych benefitów, staje się częstym rozwiązaniem w polskich firmach.
Elastyczne formy zatrudnienia, łączące różne rodzaje umów z pakietami świadczeń pozapłacowych, umożliwiają osiągnięcie optymalnego balansu między kosztami pracodawcy a satysfakcją pracowników z otrzymywanego wynagrodzenia.
Student na zleceniu – kiedy ZUS, a kiedy nie?
Student do 26. roku życia, który wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, jest zwolniony z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. To bardzo korzystne rozwiązanie dla młodych osób rozpoczynających karierę zawodową. Pamiętaj, że zwolnienie to dotyczy wyłącznie osób posiadających ważną legitymację studencką i status studenta. Dla utraty statusu studenta (np. przez skreślenie z listy studentów lub ukończenie studiów) zwolnienie przestaje obowiązywać od następnego dnia. Ubezpieczenie zdrowotne jest jednak obowiązkowe dla wszystkich zleceniobiorców, jakkolwiek tego, czy są studentami, czy nie. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru składki. Jeśli student ma więcej niż jedną umowę zlecenia, obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe odprowadzane są od umowy zawartej najwcześniej. Z kolejnych umów składki odprowadzane są dobrowolnie, na wniosek studenta. Pracodawca ma obowiązek zgłosić studenta-zleceniobiorcę do ubezpieczenia zdrowotnego w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia wykonywania umowy.
Na uwagę zasługuje fakt, że student, który ukończy 26 lat w trakcie trwania umowy zlecenia, traci prawo do zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne od dnia swoich 26. urodzin. Od tego momentu składki są obowiązkowe. Tak, jeśli student pracuje na umowie zlecenia u własnego pracodawcy, z którym ma jednocześnie umowę o pracę, wtedy zawsze podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, bez względu na wiek czy status studenta. W takiej sytuacji traktowany jest jak każdy inny pracownik.
