Dziedziczenie po zmarłym krewnym nie zawsze oznacza korzyść. Czasami spadek to nie dom czy oszczędności, ale długi, zobowiązania i problemy finansowe, które mogą przejść także na dzieci. Właśnie dlatego w polskim prawie przewidziano możliwość odrzucenia spadku w imieniu małoletniego – jednak nie jest to prosta decyzja i wymaga zgody sądu.
Wyjaśniamy poniżej kiedy oraz na jakich zasadach można odrzucić spadek w imieniu dziecka, oraz dlaczego powinniśmy w takiej sytuacji uzyskać kontakt z prawnikiem.
Dlaczego rodzice muszą działać za dziecko?
Dziecko, które nie ukończyło 18 lat, nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych. Oznacza to, że nie może samodzielnie przyjąć ani odrzucić spadku. W jego imieniu występują rodzice lub opiekunowie prawni, ale nawet oni nie mogą tego zrobić z własnej woli – muszą uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.
Zgoda ta jest konieczna, ponieważ odrzucenie spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. Sąd ma obowiązek zbadać, czy takie działanie leży w interesie małoletniego – czy odrzucenie spadku chroni go przed długami, czy może pozbawi go potencjalnych zyski.
Kiedy należy odrzucić spadek w imieniu dziecka?
Najczęściej do odrzucenia spadku dochodzi wtedy, gdy zmarły pozostawił po sobie długi przewyższające wartość majątku, np. kredyty, pożyczki, zaległości podatkowe lub komornicze. W takiej sytuacji rodzice, którzy sami już odrzucili spadek, powinni pamiętać, że po nich do dziedziczenia wstępują ich dzieci. To jeden z najczęstszych błędów – rodzice są przekonani, że sprawa zakończyła się wraz z ich oświadczeniem, a tymczasem spadek automatycznie „przechodzi” na kolejne pokolenie. Jeżeli w porę nie złożą wniosku w imieniu dziecka, małoletni może odziedziczyć długi.
Termin na odrzucenie spadku w imieniu dziecka
Zgodnie z art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego, spadkobierca ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swego powołania do spadku, aby złożyć oświadczenie o jego przyjęciu lub odrzuceniu. Dla dziecka termin ten biegnie od momentu, gdy jego rodzic (opiekun prawny) dowiedział się, że dziecko zostało powołane do spadku – czyli zazwyczaj od dnia, w którym sam odrzucił spadek po zmarłym.
W praktyce wygląda to tak:
- Rodzic odrzuca spadek po zmarłym (np. po swoim ojcu).
- Od tej chwili wie, że jego dziecko staje się następnym spadkobiercą.
- Ma 6 miesięcy na złożenie wniosku do sądu o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu dziecka.
- Dopiero po uzyskaniu zgody może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku u notariusza lub w sądzie.
Jak złożyć wniosek do sądu o zgodę na odrzucenie spadku?
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego – wydziału rodzinnego i nieletnich właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka.
Wniosek powinien zawierać:
- dane dziecka i rodziców,
- wskazanie, po kim dziecko dziedziczy,
- krótkie uzasadnienie (np. że spadek jest zadłużony, a jego przyjęcie naraziłoby dziecko na straty),
- załączniki: odpis aktu zgonu, odpis aktu urodzenia dziecka, odpis postanowienia o odrzuceniu spadku przez rodzica, ewentualne dokumenty potwierdzające długi spadkodawcy.
Po rozpatrzeniu wniosku sąd wydaje postanowienie, w którym udziela zgody na odrzucenie spadku w imieniu dziecka. Z tym dokumentem rodzic udaje się następnie do notariusza lub składa oświadczenie przed sądem spadku.
Czy sąd może odmówić zgody?
Tak, sąd może odmówić zgody, jeśli uzna, że odrzucenie spadku nie leży w interesie dziecka. Przykładowo – gdy spadek ma mieszkanie lub działkę o wartości przewyższającej ewentualne długi. Wtedy sąd może uznać, że przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza będzie lepsze.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka
Po uzyskaniu zgody sądu rodzic składa właściwe oświadczenie o odrzuceniu spadku – może to zrobić przed notariuszem albo w sądzie rejonowym, w wydziale cywilnym. Dokument powinien mać dane dziecka i rodziców, dane zmarłego oraz jednoznaczne stwierdzenie, że rodzice, działając w imieniu małoletniego, odrzucają spadek po zmarłym na podstawie zgody sądu wydanej w określonym dniu. Cała procedura kończy się w chwili, gdy oświadczenie zostanie przyjęte. Od tego momentu dziecko przestaje być spadkobiercą, a wszelkie długi po zmarłym nie przechodzą na nie ani obecnie, ani w przyszłości po osiągnięciu pełnoletności.
Dlaczego powinniśmy skorzystać z pomocy prawnika?
Procedura odrzucenia spadku w imieniu dziecka nie jest prosta – wymaga dobrej znajomości przepisów i pilnowania terminów. Wystarczy jeden błąd formalny, by dziecko mogło nieświadomie odziedziczyć długi po zmarłym. Polecamy skorzystać z pomocy prawnika, który zadba o prawidłowy przebieg całej sprawy.
Adwokat pomoże przygotować poprawny wniosek do sądu, zebrać dokumenty potwierdzające zadłużenie spadku, reprezentować rodziców przed sądem opiekuńczym i dopilnować wszystkich terminów oraz formalności. Za pomocą tego rodzice mają pewność, że działają zgodnie z prawem i efektywnie chronią majątek swojego dziecka.
Odrzucenie spadku w imieniu dziecka to jedna z tych decyzji, które wymagają wyjątkowej ostrożności. Procedura jest ściśle formalna – trzeba pilnować terminów, znać przepisy i zadbać o każdy szczegół, bo nawet drobna pomyłka może doprowadzić do przejęcia długów po zmarłym. Dlatego pilne jest, aby w takiej sytuacji skorzystać z pomocy specjalisty, który oceni ryzyka i wskaże rozwiązanie dające pełne bezpieczeństwo dziecka. Doświadczony adwokat z Szamotuł przeprowadzi rodziców przez cały proces , czuwając nad prawidłowością wszystkich działań i dokumentów.
W takich sprawach ogromnym atutem jest wsparcie prawnika działającego lokalnie. Osoba znająca praktykę sądów w regionie potrafi trafniej przewidzieć przebieg sprawy i udzielić bardziej precyzyjnych objaśnień. Jeżeli mieszkasz w województwie wielkopolskim, warto zacząć od prostego kroku – wpisz w wyszukiwarkę „adwokat Szamotuły„. Pozwoli Ci to znaleźć kancelarie, które na co dzień zajmują się podobnymi sprawami i zadają pomoc dostosowaną do Twojej sytuacji. Przejrzyj strony lokalnych prawników, np. stronę adwokat Anny Jelińskiej, sprawdź zakres usług oraz opinie klientów, a następnie umów się na konsultację, by bez stresu i ryzyka błędu przejść przez całą procedurę.
